Ubezpieczenie pojazdów nie podlegających obowiązkowi rejestracji. Jak ubezpieczyć wózek widłowy?

Odpowiada ekspert Ergo Hestii

Klienci prowadzący działalność gospodarczą często zwracają się z prośbą o ubezpieczenie pojazdów, w tym także pojazdów które nie podlegają obowiązkowi rejestracji. W takich przypadkach zwracamy uwagę na wyłączenie odpowiedzialności towarzystwa za szkody w zakresie objętym systemem ubezpieczeń obowiązkowych.

„Na podstawie Ogólnych Warunków Ubezpieczenia, bez względu na wysokość zgłoszonego roszczenia, ubezpieczyciel nie odpowiada za szkody w zakresie objętym systemem ubezpieczeń obowiązkowych.”

Przypominamy, ze zakres odpowiedzialności cywilnej reguluje prawo, a w praktyce kształtowany on jest przez strony umów i sady. Ubezpieczyciel tworząc warunki ubezpieczenia musi opierać się na aktualnych przepisach, a likwidując szkody reagować na ich interpretacje, wydawane przez sądy powszechne. A te na przestrzeni ostatnich dwóch lat wyraźnie wyznaczyły kierunek interpretacyjny dla ubezpieczeń pojazdów będących w ruchu. Wynikający z ustawy obowiązek ubezpieczenia pojazdów niezarejestrowanych w zakresie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych powstaje, kiedy są w ruchu na drodze. Definicja drogi, zgodnie z Prawem o ruchu drogowym, jest pojęciem bardzo szerokim i nie musi być to droga publiczna. Ruch pojazdu natomiast, zgodnie z orzecznictwem sadowym determinuje sam fakt włączenia silnika („pojazd w ruchu to pojazd z włączonym silnikiem, nawet jeśli stoi w miejscu”).

A jak to wygląda w praktyce? Pokażemy to na przykładzie wózka widłowego i pakietu Hestii Biznes.

Wózek widłowy jest pojazdem, który nie podlega obowiązkowi rejestracji. Jednak w większości przypadków, w chwili gdy wyjedzie on poza budynek firmy, musi mieć ubezpieczenie OC posiadacza pojazdów mechanicznych.

Doradzając Klientowi przy wyborze oferty możemy zaproponować dwa rozwiązania:

1. Ubezpieczenie obowiązkowe OC posiadacza pojazdu mechanicznego – Klient ma ochronę dla szkód wyrządzonych przez wózek i jednocześnie wypełnia obowiązek ustawowy

2. Ubezpieczenie dobrowolne w ramach OC działalności gospodarczej z dodatkowym zapisem na polisie: „zakres ubezpieczenia obejmuje szkody wyrządzone przez wózki widłowe niezależnie od tego, czy pojazd podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu OC, jednakże niniejsza umowa nie ma na celu wypełnienia ustawowego obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia posiadacza pojazdu mechanicznego” – Klient ma ochronę dla szkód wyrządzonych przez wózek, ale nie wypełnia obowiązku ustawowego

Prosimy o zwrócenie szczególnej uwagi na pojazdy niezarejestrowane przy przygotowywaniu dla Klientów oferty ubezpieczenia.

Czy zniżki Bonus-Malus nabyte w Polsce są akceptowane w innych krajach (Europa/Świat) oraz czy takie zniżki nabywane zagranicą są uznawane przez Towarzystwa Ubezpieczeniowe w Polsce? Jak wygląda taka procedura?

Na pytanie agentki Agnieszki Brewki-Kawki odpowiada ekspert Asist Piotr Weltrowski.

Wejście Polski w struktury Unii Europejskiej spowodowało, że miliony naszych rodaków zaczęły opuszczać Polskę i osiedlać się za granicą. Część z nich po pewnym czasie, osiągając już zamierzone cele związane z tym wyjazdem lub z uwagi na jego niepowodzenie, wróciła do kraju.

I tu zaczęły się pojawiać pytania o to, jak zakłady ubezpieczeń podchodzą do nich, a dokładnie do uzyskanych przez takie osoby, zniżek w składce za obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem ich pojazdów za granicą.

Tematykę ubezpieczeń obowiązkowych posiadaczy pojazdów mechanicznych reguluje Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. Z 2003 r. Nr 124, poz. 1152) a dokładnie rozdział 2. tej ustawy.

Trudno w niej jednak znaleźć informacje na temat udzielanych prze towarzystwa ubezpieczeniowe zniżek czy zwyżek w składkach. Zależą one w pełni od polityki zakładu ubezpieczeń w tym zakresie. Mimo, że są pewne wspólne zasady dotyczące zniżek i zwyżek uzyskanych z tytułu szkodowości na terytorium Polski, to takowe dotyczące tego samego uzyskanego za granicą, jeszcze nie istnieją.

Generalna zasada mówi, jeśli nie wiesz – to zapytaj. Zasięgnęliśmy więc języka w kilku towarzystwach.

Ergo Hestia odpowiedziała nam tak: „Oczywiście honorujemy zniżki nabywane za granicą. Stosowne zaświadczenie powinno zostać dołączone do polisy przy rozliczaniu produkcji przez agenta. Zgodnie z wytycznymi komunikacyjnymi wymagamy tłumaczenia przez tłumacza przysięgłego na język polski (nie dotyczy zaświadczeń w języku angielskim i niemieckim). Następnie taka polisa zostanie zweryfikowana przez dział kontroli polis. Weryfikacja ma na celu ustalenie, czy zniżki wynikające z zaświadczenia są zgodne z zastosowaną przez agenta klasą bonus malus. Istnieje też możliwość weryfikacji zaświadczenia przed zawarciem polisy. Wystarczy, że agent prześle skan zaświadczenia na adres ora@ergohestia.pl, gdzie otrzyma zwrotną informację dotyczącą akceptacji zaświadczenia i wynikającej z niego klasy B/M. Daje to pewność, że nie będzie późniejszych uwag czy błędów do polisy.

Jeśli chodzi o aspekt techniczny związany z wystawieniem takiej polisy w systemie, to należy zaznaczyć na ścieżce sprzedaży pole „klient nie zgadza się z weryfikacją UFG” i następnie ręcznie wpisać klasę B/M wynikającą z zaświadczenia.”

W podobnym tonie odpowiada na to pytanie Warta: „Okresy posiadania polis podczas zamieszkiwania za granicą są uznawane w naszym towarzystwie . Warunkiem jest przedstawienie przetłumaczonego zaświadczenia o okresie i zakresie ubezpieczenia w innym kraju.”

Rzecz mogłaby więc wydawać się już prosta i oczywista, gdyby nie odpowiedź z Link4: „Weryfikujemy jedynie poprzez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, więc zniżki nabyte za granicą nie są honorowane”.

Tak więc, generalnie przyjąć można, iż zniżki uzyskane podczas pobytu mogą zostać uwzględnione podczas wyliczania składek za ubezpieczenie OC w Polsce, dobrze jest się jednak upewnić co do tego w konkretnym zakładzie ubezpieczeń, gdyż zdarzają się wyjątki.

Jak działa OC komunikacyjne względem pasażerów?

Na pytanie agentki Anny Kalemby-Szymańskiej z agencji PROBUS Piotr Węglerski odpowiedzi udziela ekspert Ergo Hestii.

Z dyspozycji art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych,  Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych wynika, że z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia. Z treści tego przepisu wynika, że, co do zasady, ochroną ubezpieczeniową objęte są szkody poniesione przez wszystkich uczestników zdarzenia (oprócz oczywiście kierującego – sprawcy zdarzenia), a więc również szkody pasażerów podróżujących w pojeździe sprawcy, bez względu na łączące ich z kierującym relacje / więzy rodzinne.

Jednak jeszcze kilka lat temu w praktyce powyższe nie było tak oczywiste. Istotne rozbieżności (nie tylko w stanowiskach ubezpieczycieli, ale przede  wszystkim w orzecznictwie) dotyczyły tych spraw, w których kierujący, będący jednocześnie jednym z współposiadaczy pojazdu, wyrządza szkodę pasażerowi – współposiadaczowi pojazdu (na przykład podróżujący wspólnie małżonkowie w sytuacji, gdy pojazd wchodzi w skład ich majątku wspólnego). Problematyczne były również sprawy, w których kierujący – nie – posiadacz pojazdu – wyrządził szkodę pasażerowi – posiadaczowi pojazdu (przykład: posiadacz oddaje do prowadzenia swój pojazd – z różnych powodów, np. przemęczenia czy też uprzedniego spożycia alkoholu – innej osobie, która nie jest posiadaczem i którą nie łączą z kierującym żadne relacje rodzinne).

W tego typu sytuacjach orzeczenia sądów nie były spójne, a krąg osób uprawnionych do świadczeń z umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych ustalano w różny sposób, niejednokrotnie wyłączając zeń pasażerów będących jednocześnie posiadaczami / współposiadaczami pojazdów, którym wyrządzono szkodę.

Ubezpieczyciel odpowiada za szkodę na osobie pasażera

Kwestia ta została rozstrzygnięta w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2008 roku (sygn. akt III CZP 115/07). W ocenie Sądu „Ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność gwarancyjną wynikającą z umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody na osobie wyrządzone przez kierującego pojazdem, w tym także pasażerowi będącemu wraz z kierowcą współposiadaczem tego pojazdu.” Tym samym Sąd ustanowił regułę, że w ramach umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów komunikacyjnych ubezpieczyciele ponoszą odpowiedzialność za szkodę na osobie pasażera niezależnie od tego czy kierujący wyrządził szkodę posiadaczowi pojazdu i niezależnie od istniejących między nimi stosunków rodzinnych.

Sprawca nie jest właścicielem pojazdu

A co w sytuacji, gdy kierujący – sprawca w ogóle nie jest właścicielem pojazdu? Czy poszkodowany pasażer tego pojazdu otrzyma odszkodowanie z polisy OC posiadacza tegoż pojazdu? Również i w tym przypadku odpowiedź jest twierdząca. Zgodnie bowiem z art. 35 cytowanej już ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (…) ubezpieczeniem OC objęta jest odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu.

Analizując odpowiedzialność kierującego pojazdem mechanicznym względem swoich pasażerów nie sposób pominąć kwestii pasażerów przewożonych z grzeczności. Dlaczego? Otóż względem tych pasażerów kierujący, a więc i zakład ubezpieczeń, który udziela mu ochrony ubezpieczeniowej w ramach ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, odpowiada na z goła innych zasadach. Podczas gdy odpowiedzialność względem pasażerów co do zasady opiera się na zasadzie ryzyka, to odpowiedzialność względem pasażerów przewożonych z grzeczności oparta jest na zasadzie winy.

Przewóz grzeczności

Odpowiedzialność na zasadzie ryzyka jest odpowiedzialnością bardzo surową, jako że oznacza odpowiedzialność za samo wystąpienie skutku, tj. szkody. Opiera się ona na założeniu, że ten, kto eksploatuje niebezpieczne dla otoczenia urządzenie / maszynę (a pojazd mechaniczny za takie niebezpieczne urządzenie został uznany), powinien ponosić odpowiedzialność za szkody stąd wynikłe dla innych osób, chociażby on sam winy nie ponosił. Ten reżim został złagodzony w odniesieniu do pasażerów przewożonych z grzeczności.

Wyjaśnijmy, z przewozem z grzeczności mamy do czynienia wówczas, gdy kierujący świadczy przewożonemu pasażerowi uprzejmość. By móc mówić o uprzejmości, przewóz winien mieć charakter nieodpłatny, być świadczony przez kierującego dobrowolnie i bez jakiejkolwiek umowy. Jako typowy przykład przewozu z grzeczności wskazać należy przewóz autostopowiczów.

Za szkody doznane przez takich pasażerów kierujący odpowiada na zasadzie winy, a więc tylko w takich stanach faktycznych, gdy szkoda wynika z jego zawinionego działania. Przyjmuje się bowiem, że skoro kierujący wyświadcza przysługę swemu pasażerowi, nie powinien ponosić względem niego zaostrzonej odpowiedzialności.

Odpowiedzi udzielił ekspert Ergo Hestii

Interpretacje dotyczące składania wypowiedzeń

Na pytanie agentki Barbary Sowul z Białegostoku odpowiedzi udziela ekspert AXA DIRECT.

Kto powinien podpisać wypowiedzenie w poniższych przypadkach:

1) Ubezpieczający czy Ubezpieczony?

Załóżmy, że robię przysługę sąsiadowi pod jego nieobecność i ubezpieczam mu auto. Jestem Ubezpieczającym, opłacam składkę i mój podpis widnieje na polisie lub wniosku o ubezpieczenie, ale nie mam nic wspólnego z tym autem. Za rok sąsiad sam załatwia formalności i chce zmienić firmę. Kto w tym wypadku powinien podpisać wypowiedzenie?

Odpowiedź:

Zgodnie z art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. Nr 124, poz. 1152 z późn. zm.) posiadaczowi pojazdu mechanicznego przysługuje uprawnienie do wypowiedzenia umowy ubezpieczenia OC. Posiadaczem, zgodnie z art. 336 kc, jest zarówno ten, kto pojazdem faktycznie włada jak właściciel, jak i ten, kto nim włada, np. jak użytkownik, zastawnik, najemca, czy dzierżawca.

Art. 808 § 1 kc przewiduje możliwość zawarcia umowy ubezpieczenia na rzecz osoby trzeciej. Na ubezpieczającym, jako stronie umowy, ciąży m.in. obowiązek zapłaty składki. Ubezpieczający, jako strona umowy, może składać oświadczenia woli związane z umową, w tym również wypowiedzieć umowę.

Reasumując – AXA DIRECT akceptuje wypowiedzenia umowy ubezpieczenia OC w trybie art. 28 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, złożone zarówno przez ubezpieczającego, jak i właściciela pojazdu.

2) Właściciel i współwłaściciel.

Czy muszą się podpisywać obaj, czy wystarczy, że zrobi to jeden z nich? Czy jest różnica w przypadku wypowiedzenia składanego z końcem ochrony a wypowiedzenia po zakupie (mam na myśli kwestię związaną z podpisem).

Odpowiedź:

W przypadku współwłasności pojazdu, AXA DIRECT akceptuje wypowiedzenie umowy ubezpieczenia podpisane przez chociażby jednego ze współwłaścicieli – zarówno w trybie art. 28 ust. 1 (na dzień przed końcem umowy), jak i art. 31 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (po zakupie pojazdu).

3) Polisy prolongacyjne.

To już chyba najciekawsza kwestia bo co Towarzystwo to inna interpretacja. Chyba bezdyskusyjną jest kwestia możliwości składania wypowiedzeń do polis “z automatu”. A jak wygląda sprawa wznowienia takiej polisy u agenta? Załóżmy, że klient zagapił się i wznowił polisę u agenta np. 2 dni po terminie. Polisa została podpisana i opłacona. Ale, jak to z klientami bywa, klient dowiedział się, że w innym Towarzystwie mógłby zapłacić taniej i teraz kombinuje. Czy w takim wypadku można złożyć wypowiedzenie w trybie artykułu 28a?

Odpowiedź:

Art. 28a §1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych stanowi: „Jeżeli posiadacz pojazdu mechanicznego w tym samym czasie jest ubezpieczony w dwóch lub więcej zakładach ubezpieczeń, przy czym co najmniej jedna z umów ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych została zawarta w trybie art. 28 ust. 1, umowa zawarta w tym trybie może zostać przez niego wypowiedziana na piśmie.”

Przepis może budzić wątpliwości, że możliwość wypowiedzenia umowy dotyczy tylko umów „automatycznie” odnowionych, bez aktywności Klienta. Wątpliwości te jednak rozwiały wypowiedzi m.in. przedstawicieli MF, KNF i Rzecznika Ubezpieczonych, co wpłynęło na praktykę ubezpieczycieli. Mianowicie – art. 28a §1 ustawy ma zastosowanie zarówno do umów „automatycznie” odnowionych bez aktywności Klienta, jak i do umów odnowionych w wyniku aktywności Klienta, np. odnowienie za pośrednictwem Agenta przed rozpoczęciem kolejnego 12-miesiecznego okresu ubezpieczenia.

W sytuacji, jeśli Klient przed rozpoczęciem kolejnego 12-miesięcznego okresu ubezpieczenia nie zawrze umowy na kolejny okres ubezpieczenia i nie wypowie dotychczasowej umowy, to umowa ubezpieczenia OC odnowi się automatycznie na kolejny okres ubezpieczenia – zgodnie z art. 28 §1 ustawy. Jeśli zatem Klient „zagapi się”, to i tak umowa zostanie automatycznie odnowiona na kolejny okres (za wyjątkiem sytuacji przewidzianych w ustawie, np. nieopłacona składka, kontynuacja polisy po zbywcy pojazdu). W takiej sytuacji, jeśli Klient zawrze kolejną umowę ubezpieczenia OC w innym TU, to będzie miał możliwość wypowiedzieć umowę w dotychczasowym TU na podstawie art. 28a § 1 ustawy.

Sprawca zbiegł z miejsca zdarzenia. Gdzie powinniśmy zgłosić szkodę?

Ma miejsce zdarzenie drogowe, którego sprawca zbiegł z m-ca zdarzenia, Policja prowadzi postępowanie. Gdzie powinien zgłosić się pokrzywdzony w celu zgłoszenia szkody? Kto ma obowiązek przyjąć zgłoszenie szkody z OC: czy firma w której mamy wykupione OC czy UFG?

Na pytanie agenta Marka Gliszczyńskiego z Sierakowic Odpowiedzi udziela ekspert LINK4 – Wojciech Żeberski

Sytuacja 1 – poszkodowany nie posiada ubezpieczenia AC

O ile poszkodowany nie posiada AC, zgłasza powstałe zdarzenie do Zakładu Ubezpieczeń gdzie zawartą ma ubezpieczenie OC p.p.m, tam też gromadzone są dokumenty szkodowe związane z postepowaniem likwidacyjnym i następnie skierowane zostaną do UFG celem wypłaty wskazanego świadczenia (UFG wypłaca odszkodowanie).

Sytuacja 2 – poszkodowany posiada ubezpieczenie AC

O ile poszkodowany posiada ubezpieczenie AC skierowanie do UFG nie ma miejsca. Restytucja szkody tylko z AC. UFG dokonuje regulacje np.: potraconego z AC z tytułu udziału własnego, franszyz, ewentualnej różnicy w zaistniałej składce w przypadku odnowienia umowy ubezpieczenia.

Zachęcamy Państwa do zadawania pytań ekspertom towarzystw ubezpieczeniowych współpracujących z Asist! Odpowiedzi na najciekawsze pytania zostaną opublikowane w naszym miesięczniku Asistent. Pytania dotyczące zagadnień prawnych, istotnych w pracy agenta prosimy przesyłać na adres ekspert@asist.pl.

Eksperci czekają na Państwa wiadomości!

Porady eksperta: Co zrobić w przypadku szkody za granicą?

Sezon urlopowy trwa, wielu z nas wyjeżdża na wakacje poza granice Polski, a tam niestety również zdarzają się wypadki z naszym udziałem. Stąd też moje pytanie dotyczące procedur zgłaszania szkody z OC w przypadku, gdy to my jesteśmy sprawcą kolizji za granicą (sami mamy obowiązek zgłosić ten fakt ubezpieczycielowi?) oraz w sytuacji, gdy sami jesteśmy poszkodowanymi (odszkodowanie wypłacane jest z polisy obcokrajowca?).

Pytanie do eksperta nadesłała Pani  Agnieszka Brewka z Barcina. Odpowiada ekspert AXA DIRECT Marek Jędrasiewicz, Kierownik Działu Rzeczoznawców w Departamencie Likwidacji Szkód AXA DIRECT.

1. Mamy obowiązek zgłoszenia o zdarzeniu, gdy jesteśmy sprawcą kolizji/wypadku za granicą. Zgodnie z Art. 16 ust. 2 punkt 2 Ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym I Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w razie zaistnienia zdarzenia objętego ubezpieczeniem obowiązkowym uczestnicząca w nim osoba objęta tym ubezpieczeniem jest obowiązana do niezwłocznego powiadomienia o zdarzeniu zakładu ubezpieczeń, udzielając mu niezbędnych wyjaśnień i przekazując posiadane informacje.

2. Gdy jesteśmy poszkodowanymi w zdarzeniu zagranicznym z udziałem sprawcy będącego obcokrajowcem szkodę zgłaszamy w zależności od miejsca wystąpienia zdarzenia oraz kraju rejestracji pojazdu sprawcy. Najczęstszymi przypadkami są sprawy, w których sprawcą jest kierujący pojazdem ubezpieczonym w państwie należącym do EOG (Europejski Obszar Gospodarczy) lub kraju należącym do Systemu Zielonej Karty i do zaistnienia szkody doszło na obszarze państw należących do tych dwóch segmentów. Definicje EOG oraz Systemu Zielonej Karty można odnaleźć na stronie Biura Narodowego w Polsce – PBUK (http://pbuk.pl), tam również można uzyskać wskazówki dot. postępowania w razie wypadku za granicą dla poszczególnych konfiguracji sprawców i państw wystąpienia zdarzenia.

a) Sprawca szkody z państwa należącego do EOG lub Szwajcarii Szkodę możemy zgłosić:

• bezpośrednio do ubezpieczyciela sprawcy zdarzenia (zalecane w przypadku, gdy pojazd w wyniku zdarzenia został unieruchomiony i zamierzamy go naprawić w państwie, w którym doszło do jego uszkodzenia)
• do reprezentanta ubezpieczyciela sprawcy zdarzenia w Polsce – lista dostępna na stronie PBUK – (zalecane w przypadku, gdy pojazd po zdarzeniu może wrócić do Polski, gdzie zamierzamy go naprawić)
• do swojego ubezpieczyciela, u którego mamy wykupiony dobrowolne ubezpieczenie AC, który po zakończeniu procesu likwidacji szkody wystąpi z regresem do ubezpieczyciela sprawcy zdarzenia za granicą.

Jeżeli nie znamy nazwy ubezpieczyciela sprawcy – uzyskamy pomoc PBUK poprzez odpowiedź na wysłane zapytanie w formularzu zapytania na stronie PBUK.

b) Sprawca szkody z kraju należącego do Sytemu Zielonej Karty a spoza EOG Szkodę możemy zgłosić:

• do Biura Narodowego w państwie, w którym doszło do zdarzenia (lista dostępna na stronie PBUK). Jeżeli nie znamy nazwy ubezpieczyciela sprawcy
• jego ustalenie zależy od działań biura narodowego w państwie zdarzenia.
• do swojego ubezpieczyciela z polisy dobrowolnej AC (jak wyżej). c) Sprawca spoza EOG i Systemu Zielonej Karty Posiadacz pojazdu mechanicznego zarejestrowanego poza krajami EOG i nie posiadający ważnego certyfikatu Zielonej Karty jest obowiązany zawrzeć umowę ubezpieczenia OC – tzw. ubezpieczenie graniczne które obowiązuje na terenie kraju po którym się porusza. W przypadku wystąpienia szkody zgłaszamy ją w zależności od miejsca jej wystąpienia, tak jak w punktach opisanych powyżej.

3. Pozostałe informacje – ważne. Niezależnie od miejsca zdarzenia jego uczestnicy powinni wypełnić druk Wspólnego zgłoszenia szkody, który ułatwia zakładowi ubezpieczeń likwidację szkody. Wskazane jest posiadanie tego druku w pojeździe. Bardzo ważne jest również spisanie numeru rejestracyjnego pojazdu sprawcy, a także uzyskanie danych jego ubezpieczenia OC niezwłocznie po zdarzeniu. Ułatwia to przeprowadzenie pozostałych czynności likwidacyjnych każdej ze stron.

Czy agent może/musi sprzedać ubezpieczenie OC komunikacyjne gdy z dowodem rejestracyjnym zjawia się osoba nie wpisana w dowód rejestracyjny i ma to samo nazwisko? Co w przypadku gdy jest to osoba obca?

Pytanie do eksperta nadesłał Mirosław Mamoń z agencji Twój Ekspert z Krakowa.

Odpowiedzi udziela ekspert LINK4, trener biznesu Paweł Wróblewski.

Wszystkie rodzaje ubezpieczeń gospodarczych wymagają zawarcia umowy dla nawiązania stosunku ubezpieczeniowego. Dotyczy to również ubezpieczeń OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, stanowiących najpopularniejszy rodzaj ubezpieczeń obowiązkowych. Podmiotami zobowiązanymi do zawarcia takiej umowy są zasadniczo posiadacze pojazdów mechanicznych, o czym stanowi art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (w dalszej części: u.u. ob.):

Art. 23. 1. Posiadacz pojazdu mechanicznego jest obowiązany zawrzeć umowę obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem posiadanego przez niego pojazdu.

Dla określenia pojęcia posiadacza pojazdu z pomocą przychodzą przepisy kodeksu cywilnego (k.c.) dotyczące posiadania (art. 336 k.c. i n.). Ustawodawca dokonał zasadniczego podziału rozróżniając „posiadanie samoistne” oraz „posiadanie zależne”. Z definicji ustawowej wynika zaś, że posiadaczem samoistnym rzeczy jest ten, kto rzeczą faktycznie włada jak właściciel. Natomiast posiadaczem zależnym jest ten, kto rzeczą faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą. Przepisy nie precyzują, na którym z nich ciąży wówczas obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia, jednak spełnienie powyższej powinności przez jednego z nich zwalnia drugiego z przewidzianego ustawą obowiązku.

W omawianym przypadku nie ma zatem znaczenia, czy jest to osoba bliska dla samego właściciela pojazdu, czy posiada to samo nazwisko, czy jest to ktoś zupełnie obcy. Ponadto, sam podmiot obciążony obowiązkiem ubezpieczenia (posiadacz) również nie musi samodzielnie zawierać umowy ubezpieczenia, a jedynie jego odpowiedzialność cywilna powinna być objęta ochroną ubezpieczeniową w określonym przez ustawę zakresie. Polskie prawo przewiduje bowiem dopuszczalność umowy ubezpieczenia obowiązkowego zawieranej na cudzy rachunek. Porządkując powyższe należy rozróżnić jeszcze dwie definicje:

• ubezpieczający – jest to osoba (fizyczna, prawna, jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej) zawierająca umowę ubezpieczenia i zobowiązana do zapłaty składki ubezpieczeniowej.
• ubezpieczony – jest osobą, na rzecz której zawarto umowę ubezpieczenia, podlegającą ochronie ubezpieczeniowej.

Aktualnie nierzadko zdarza się, że ubezpieczający i ubezpieczony to dwie różne osoby (przykład ojca, który opłaca składkę swojemu synowi). Ponadto, żadna z powyższych osób nie musi być właścicielem pojazdu (przykład posiadacza). Ochroną ubezpieczeniową zawsze zostaje jednak objęta odpowiedzialność cywilna osoby, która faktycznie będzie władała pojazdem w trakcie trwania tej ochrony. Rola agenta będzie polegała natomiast na tym, by w oparciu o oświadczenie złożone przez Klienta, zgodnie ze stanem faktycznym określić kto jest posiadaczem (użytkownikiem) pojazdu – czy osoba wpisana w dowodzie rejestracyjnym, czy zupełnie ktoś inny.

Zatrzymując się na chwilę przy samym agencie, należy podkreślić, że z charakteru czynności agencyjnych wynika, że agent wobec ubezpieczyciela, w imieniu którego działa, pozostaje rzetelny i lojalny, a co za tym idzie przestrzega przepisów prawa.

Nieuzasadniona odmowa zawarcia umowy stanowiłaby naruszenie art. 5 ust. 2 u.u. ob. (Zakład ubezpieczeń posiadający zezwolenie na wykonywanie działalności ubezpieczeniowej w grupach obejmujących ubezpieczenia obowiązkowe nie może odmówić zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, jeżeli w ramach prowadzonej działalności ubezpieczeniowej zawiera takie umowy ubezpieczenia).

W przypadku nieuzasadnionej odmowy nawiązania stosunku ubezpieczenia, agent powinien ponosić odpowiedzialność odszkodowawczą na ogólnych zasadach w ramach negatywnego interesu umownego.

Kupiłem pojazd – co powinienem zrobić w kwestii umowy ubezpieczenia?

Kolejne kroki, jakie powinienem wykonać, aby nie zostać zaskoczonym przez Towarzystwo, które wezwie mnie do zapłaty niebotycznej kwoty tytułem składki za ubezpieczenie lub ze strony UFG (Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego), od którego mogę otrzymać wezwanie do zapłaty kary tytułem braku ważnego ubezpieczenia OC:

Po zakupie pojazdu:

1. Weryfikuję, czy składka została opłacona przez sprzedającego za cały 12 miesięczny okres ubezpieczenia – jeżeli nie została opłacona w całości to możemy być pewni, że przyjdzie nam zapłacić za okres, za który składka nie została zapłacona – może to obejmować okres nawet od dnia zakupu do końca okresu ubezpieczenia. Najczęściej Towarzystwa naliczają osobno składkę wymaganą od sprzedającego i od kupującego pojazd z dniem przeniesienia własności pojazdu, a składka wpłacona wcześniej w wyższej wysokości przez sprzedającego, jeżeli nie wypowiemy tej umowy, jest przeksięgowywana na poczet umowy ubezpieczenia po dniu nabycia przez nas umowy. Tak więc o tą kwotę przeksięgowaną powinna być mniejsza składka do opłacenia przez nas, jako kupujących pojazd,

2. Kolejnym krokiem, jak już wiemy, czy składka przez sprzedającego została opłacona w całości, czy nie, powinniśmy ustalić ile będziemy musieli dopłacić, aby nie zostać zaskoczonym wysokością do dopłaty – to zależy od tego, czy Towarzystwo, w którym pojazd jest ubezpieczony dokonuje rekalkulacji składki tzn. przelicza ją zgodnie z naszymi danymi: miejscem zamieszkania, wiekiem, posiadanymi zniżkami/zwyżkami za bezszkodowość/szkodowość, liczbą lat posiadania prawa jazdy itd. Potwierdzenia tej informacji oraz ustalenia wysokości składki do dopłaty możemy dokonać bezpośrednio w Towarzystwie lub agenta (nie w przypadku każdego Towarzystwa),

3. Po tym, jak poznaliśmy wysokość składki do dopłaty nic nie kosztuje sprawdzenie, czy nie znajdziemy lepszej oferty ubezpieczenia w innym Towarzystwie i w tym celu powinniśmy udać się do agenta, który z przyjemnością zaproponuje nam możliwie najkorzystniejsze oferty zawarcia nowej umowy ubezpieczenia,

4. Jeżeli składka do dopłaty po przepisaniu umowy wyszła za wysoka, a agent zaproponował mi zawarcie nowej umowy na korzystniejszych warunkach muszę pamiętać o niezwłocznym wypowiedzeniu umowy, która przeszła na mnie wraz z pojazdem i zawarcie od tego samego dnia nowej umowy, aby zachować ciągłość ubezpieczenia.

5. Jeżeli zależy nam na posiadaniu dodatkowej ochrony dla naszego pojazdu i dla nas samych tj. ubezpieczenia AC, Assistance, czy NNW musimy pamiętać, że w przypadku przeniesienia własności pojazdu umowy te najczęściej zostają rozwiązane z dniem przeniesienia własności i nie przechodzą na nabywcę pojazdu! Kolejnym tematem jest odnowienie umowy ubezpieczenia na kolejny okres 12 miesięcy, którą postanowiliśmy kontynuować po sprzedającym pojazd. Należy bezwzględnie pamiętać, że umowa ta po nowelizacji ustawy nie podlega automatycznemu odnowieniu, więc jeżeli nie zawarliśmy nowej umowy ubezpieczenia od dnia następnego po dniu końca okresu ochrony z umowy uzyskanej od sprzedającego pojazd możemy wpaść w pułapkę braku ciągłości ubezpieczenia OC, a co za tym idzie będziemy zobowiązani do uregulowania kary za brak ubezpieczenia OC nałożonej na nas przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny (UFG)!

Tylko niektóre Towarzystwa w takim wypadku wysyłają do nas ofertę ubezpieczenia na kolejny okres i przypominają o kończącym się okresie ubezpieczenia.

Artykuł ukazał się w 6. numerze miesięcznika Asistent – informatora multiagencji Asist.

Likwidacja szkód – Terminy w procesie likwidacji szkód

Jednym z najczęściej powtarzających się problemów w przypadku likwidacji szkód jest terminowość. Czas, jaki ma Towarzystwo Ubezpieczeń na likwidację szkody określa ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych … w art. 14:

1. Zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie.

2. W przypadku, gdyby wyjaśnienie w terminie, o którym mowa w ust. 1, okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania, okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego. W terminie, o którym mowa w ust. 1, zakład ubezpieczeń zawiadamia na piśmie uprawnionego o przyczynach niemożności zaspokojenia jego roszczeń w całości lub w części, jak również o przypuszczalnym terminie zajęcia ostatecznego stanowiska względem roszczeń uprawnionego, a także wypłaca bezsporną część odszkodowania.

3. Jeżeli odszkodowanie nie przysługuje lub przysługuje w innej wysokości niż określona w zgłoszonym roszczeniu, zakład ubezpieczeń informuje o tym na piśmie osobę występującą z roszczeniem w terminie, o którym mowa w ust. 1 albo 2, wskazując na okoliczności oraz podstawę prawną uzasadniającą całkowitą lub częściową odmowę wypłaty odszkodowania, jak również na przyczyny, dla których odmówił wiarygodności okolicznościom dowodowym podniesionym przez osobę zgłaszającą roszczenie. Pismo zakładu ubezpieczeń powinno zawierać pouczenie o możliwości dochodzenia roszczeń na drodze sądowej.

3a. W przypadku niewypłacenia przez zakład ubezpieczeń odszkodowania w terminie, o którym mowa w ust. 1 albo 2, lub niedopełnienia obowiązku, o którym mowa w ust. 3, organ nadzoru stosuje wobec zakładu ubezpieczeń środki nadzorcze określone w art. 212 ust. 1 pkt 1 lub 2 ustawy o działalności ubezpieczeniowej.

Podsumowując Ubezpieczyciel jest zobowiązany zlikwidować szkodę w ciągu 30 dni od daty zawiadomienia o jej wystąpieniu. Często zdarza się niestety, że termin ten jest przekraczany, a przyczyny tego możemy upatrywać bądź w trudności potwierdzenia okoliczności zdarzenia, w tym nierzadko winy sprawcy zdarzenia lub w trudnościach oszacowania rozmiaru szkody. Przyczyny te zostały przewidziane w ustawie i umożliwiają wydłużenie czasu likwidacji szkody maksymalnie do 90 dni przy zachowaniu terminu 14 dni od dnia, kiedy ustalenie odpowiedzialności było możliwe. Niestety zdarzają się przypadki przekroczenia terminu wynikające ze zwykłej niedbałości ze strony Towarzystwa.

Ustawodawca nałożył na Towarzystwo Ubezpieczeń w art. 16 ust. 1 ustawy o działalności ubezpieczeniowej jeszcze jeden dodatkowy warunek, poinformowania poszkodowanego w ciągu 7 dni od daty zawiadomienia o wymaganych dokumentach niezbędnych do likwidacji szkody w jego indywidualnej sprawie. Aby Towarzystwo Ubezpieczeń mogło dopełnić nałożonego na nie obowiązku w wyznaczonym terminie, albo i wcześniej, nałożono na poszkodowanego szereg obowiązków:

1. udostępnienie niezbędnych do likwidacji szkody dokumentów: dowodu rejestracyjnego, prawa jazdy osoby kierującej, jeżeli pojazd był w ruchu, wypełnionego druku zgłoszenia szkody ze wskazaniem okoliczności zdarzenia, oświadczenia sprawcy z miejsca zdarzenia lub wskazanie jednostki Policji, jeżeli ich interwencja miała miejsce, wskazanie sposobu realizacji likwidacji szkody, czy na podstawie rachunków za naprawę, czy też na kosztorys wykonany przez ubezpieczyciela, jeżeli pojazd jest leasingowany lub jest ustanowiona współwłasność powinniśmy również zadbać o dyspozycję na wypłatę odszkodowania tych podmiotów (oczywiście Ubezpieczyciel zwróci się do właściwych podmiotów w imieniu poszkodowanego), innych dokumentów związanych z dodatkowymi roszczeniami: rachunków stanowiących dowód poniesionych kosztów związanych ze szkodą (holowanie, parkowanie, pojazd zastępczy) lub też w przypadku szkody na osobie dokumentacji medycznej.

2. udostępnienie pojazdu do oględzin. Wykonanie tych czynności przez nas, jako poszkodowanych, umożliwia spokojne oczekiwanie na decyzję ze strony Towarzystwa w określonym terminie.

Pamiętaj! Jeżeli Towarzystwo Ubezpieczeń nie dokonało wypłaty odszkodowania w wyznaczonym terminie bez uzasadnienia wskazanego w ustawie masz prawo dochodzenia odsetek za każdy dzień zwłoki.

Artykuł ukazał się w 5. numerze miesięcznika Asistent – informatora multiagencji Asist.

Przeniesienie własności pojazdu – co z umową ubezpieczenia?

Rozpoczynamy cykl artykułów dotyczących zagadnień prawnych i technicznych, w zakresie obsługi umowy ubezpieczenia i likwidacji szkód. Nasz ekspert w przystępny sposób rozwieje Państwa wątpliwości dotyczące interpretacji procedur stosowanych przez Towarzystwa Ubezpieczeń.

Nowelizacja ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych z 2012 r. wprowadziła szereg nowych uregulowań, których istotny skutek ponoszą zwłaszcza te osoby, na których przeniesiona została własność pojazdu, czy to na skutek umowy sprzedaży, czy darowizny, czy na skutek nabycia spadku.

Ustawa przed nowelizacją określała wprost – wraz z nabyciem pojazdu prawa i obowiązki wynikające z umowy ubezpieczenia przechodziły na nowego właściciela pojazdu, który z dniem nabycia pojazdu stawał się stroną umowy ubezpieczenia OC posiadacza pojazdu mechanicznego zobowiązaną tym samym do zapłaty wymaganej składki, a jednocześnie nabywał uprawnienie do wypowiedzenia tej umowy – mógł to zrobić w ciągu 30 dni od daty nabycia pojazdu.

W sytuacji zakończenia okresu ubezpieczenia, na który umowa została zawarta, bez względu na to, czy w trakcie jej trwania nastąpiło przeniesienie własności pojazdu czy nie, podlegała ona również zgodnie z ustawą (art. 28) automatycznemu odnowieniu na kolejny 12 miesięczny okres ubezpieczenia (klauzula prolongacyjna). Warunkiem automatycznego odnowienia umowy było opłacenie w pełni składki za umowę bieżącą przed końcem okresu ubezpieczenia oraz oczywiście brak wcześniejszego jej wypowiedzenia. W wyniku nowelizacji ustawy nabywca wraz z pojazdem nabywa również prawo kontynuowania umowy ubezpieczenia OC posiadacza pojazdu mechanicznego, której przekazanie wraz z pojazdem ma obowiązek sprzedający, ale również nabywa prawo do jej wypowiedzenia w każdym momencie począwszy od dnia nabycia do końca okresu ubezpieczenia. Pierwszym efektem nowelizacji, korzystnym przede wszystkim dla Klientów była częściowa rezygnacja niektórych Towarzystw Ubezpieczeń z wykonywania rekalkulacji składki na umowie według danych nabywcy ubezpieczonego pojazdu po dniu jego nabycia.

Uwaga! – umowa taka nie podlega już automatycznemu odnowieniu, a więc przed datą zakończenia okresu ubezpieczenia na tej umowie posiadacz pojazdu musi zapewnić ciągłość ubezpieczenia zawierając nową umowę!

Artykuł ukazał się w 1. numerze miesięcznika Asistent – informatora multiagencji Asist.